Татвар Лекц 5

Лекц 5

Аж ахуй нэгжийн орлогын албан татварын тайлан

Аж ахуй нэгж нь НББ-н тухай хуульд НББОУС тэдгээрт нийцүүлэн гаргасан заавар журамд заасны дагуу анхан шатны баримт болон НББ санхүүгийн тайлан МУ-н хууль тогтоомж тэдгээрт нийцүүлэн гаргасан заавар журмын дагуу татварын тайлан гаргана.

1.      Татварын хуулийн дагуу татвараа өөрөө тодорхойлон төлөхдөө холбоотой ажил гүйлгээ

-            Аж ахуй нэгж нь орлогоороо татварыг төлөхөөр тооцсон үед

Дт Орлогын албан татварын зардал - ххх

          Кт Орлогын албан татварын өглөг - ххх

-          Орлогын албан татварын зардлыг хасахдаа

Дт Орлого зардлын нэгдсэн данс - ххх

         Кт Орлогын албан татварын зардал – ххх

-          Аж ахуй нэгжийн орлогын албан татварын хуульд зааснаар тайлангийн дундуур гаргасан хувиарын дагуу татвараа урьдчилан төлсөн үед

Дт Орлогын албан татварын урьдчилгаа – ххх

        Кт Мөнгөн хөрөнгө                            - ххх

-          Урьдчилан төлсөн татвараа тооцсон татварын өглөгрүү хаах үед

Дт Орлогын албан татварын өглөг – ххх

        Кт Урьдчилж төлсөн ОАТ – ххх

-          Тайлангийн эцсийн татварын өглөгийг төлөх үед

Дт Орлогын албан татварын өглөг – ххх

        Кт Мөнгөн хөрөнгө                  -  ххх

-          Урьдчилж төлсөн татвараас авлага үүссэн үед

Дт Орлогын албан татварын авлага – ххх

        Кт Урьдчилж төлсөн ОАТ        -  ххх

2.      Аж ахуй нэгжид орлого шилжүүлэхдээ суутган тооцоололтоор татварыг нь суутгасан үед

-          Бусдын эрхийг худалдан  авч орлогыг олсон үед

Дт барааны тэмдэг зохиогчийн эрх гэх мэт – ххх

        Кт Мөнгөн хөрөнгө                                - ххх

        Кт эрхийн шимтгэлийн орлогын татварын өглөг

-          Ногдол ашигийн орлого олох үед

Дт Ногдол ашигийн орлого – ххх

      Кт мөнгөн хөрөнгө         - ххх

      Кт ногдол ашигийн орлогын татварын өглөг – ххх

-          Үл хөдлөх эд хөрөнгө худалдан авсан тохиолдолд

Дт Үл хөдлөх эд хөрөнгийн өглөг – ххх

       Кт Мөнгөн хөрөнгө                  - ххх

       Кт Үл хөдлөх эд хөрөнгө борлуулсны ОАТ-ын өглөг

-          Суутган авсан татварыг төсөвт төлөх үед

Дт Орлогын албан татварын өглөг - ххх

       Кт Мөнгөн хөрөнгө  - ххх



ААНОАТ-ын тайлан

Аж ахуй нэгж нь орлогын албан татвараа Маягт ТТ-ын 0215-аар маягтаар өссөн дүнгээр өөрөө тодорхойлон гаргаж харьяа татварын албандаа улирлын тайланг дараа улирлын эхний сарын 20-ны дотор жилийн тайланг дараа оны 2 сарын 10ны дотор тушаах үүрэгтэй. Суутгагчийн аж ахуй нэгжид олгосон орлогоос суутгасан албан татварын тайланг маягт ТТ 1316-р өссөн дүнгээр гаргаж харьяа татварын албанд тушаана. Тайлан нь татвар ногдуулалтын арга зүйн хүрээ татварын хуульд хэрхэн татвар төлөгч тайлагнах бөгөөд татварын байгууллагын мэдээллийн эх сурвалж баримт юм. Татвар төлөгч татварын тайлангаа санхүүгийн тайлан НББ-н баримт мэдээлэлд үндэслэн гаргах бөгөөд татварын байгууллагад татвар ногдох орлого зардлаа өөрөө тодорхойлон тайлагнах үүргээ хэрэгжүүлж байгааг илтгэнэ. Татвар төлөгч албан татвараа улирлын хувиарын дагуу сар бүрийн 25- ны дотор урьдчилан төлж байх үүрэгтэй .

Жишээ нь:

“Г” ХХК нь сонгино хайрхан дүүргийн 5р хорооны нутагт оршдог бөгөөд нарийн боовны үйлдвэрлэл болон автомашины грашын үйлчилгээ эрхэлдэг. 20хх оны 12.31-нээрх ерөнхий дэвтэрт дараах ажил гүйлгээ бүртгэгдсэн. Үүнд:

1)       

·         Нарийн боовны үйлдвэрээс 32 сая

·         Грашын үйлчилгээнээс 5000,0

·         Бусдын хувьцааг борлуулснаас 12 сая төг /үлдэгдэл өртөг 10500,0/

·         Гэрээний торгуулаас 150,0төгрөгийн орлоготой ажилсан

·         7000,0 төгрөгийн үнэтэй авто машин бүтээгдэхүүн борлуулсаны үнэнд авсан.

2)       

·         Түүхий эд материалын зардал 12000,0

·         Хөдөлмөрийн хөлс 4200,0

·         НДШ-д 798,0

·         Нэг удаагийн тэтгэмж 900,0

·         Цахилгааны зардалд 450,0

·         Шатахууны зардалд 950,0

·         Тоног төхөөрөмжийн урсгал зардалд 350,0

·         Өдөр тутмын сонингийн захиалгад 25,0

·         Хөрөнгийн даатгалд 200,0

·         Барааны сав баглаа боодолд зориулан ирсэн“Д”-ээс 6500,0 төгрөгөөс уут худалдан авсан.

·         420,0 төгрөгийн бүтээгдэхүүн муудаж акталсан

·         Хангамжийн зүйлийн зарцуулалт 280,0/240,0 материал худалдан авсан

·         Зээлийн хүүгийн зардал 560,0

·         Бичиг хэргийн зүйл 180,0

·         Усанд 100,0 огонд 80,0 зардал тус тус гарсан

3)      Компани нь 60,000,0 анхны өртөгтэй 10 дахь жилдээ ашиглаж байгаа дэлгүүрийн барилгитай. Үүний 20%-ийг нь орон сууцаар ашигладаг. 20,000,0 төгрөгний анхны үнэтэй 6 жил ашиглаж байгаа тоног  төхөөрөмжтэй. 15,000,0 бусад эд хөрөнгөтэй болно. Дэлгүүрийн барилга өргөтгөх зорилгоор банкнаас 40,000,0 төгрөг зээл авсан.

1.      Элэгдэл тооцоолол

          2.

Элэгдэлийн зардал= 1200,0+2000,0+ 1500,0=4700,0

·         Урсгал засварын хэтрэлтийг тооцох нь

Тухайн үндсэн хөрөнгийн 2%-иас хэтрэлгүй байх ёстой.

·         Тоног төхөөрөмжийн үлдэгдэл өртөг 20,000,0-10,000,0=10,000,0х2%=200,0

Зохилтой Q= (анхны өртөг-үлдэх өртөх)х2%

Хэтэрсэн Q=150,0

·         Тоног төхөөрөмжийн үлдэх өртөг

Нэмэх нь

Урсгал засварын хэтрэлт 150,0

                                         10150,0 тоног төхөөрөмжийн элэгдэл тооцох дүн

Элэгдэлийн зардал 10150,0:5=2030,0

Хасах нь

Борлуулсан элэгдэл 2000,0

                                   30,0 Элэгдэлийн зардалийг нэмэгдүүлэх дүн

Элэгдэлийн зардалын нийт дүн 4700,0+30,0=4730,0

2.       

·         Урсгал засварын зардалыг 2000,0-аар татвар ноогдуулах орлогоос хасна.

·         1 удаагийн тэтгэмж, сонины зардал, сав багла боодлын зардал, акталсан бараа, зээлийн хүүгийн зардал зэрэг нь татвар ноогдох орлогоос хасах зардалд хүлээн зөвшөөрөхгүй.

3.      Татвар ноогдуулах тодорхойлох

1.      Хувьцаа борлуулсан орлогоос худалдан авсан дүнг хасна.

(2500,0-2050,0)=450,0татвар ноогдох орлого

2.      Авто машин борлуулсан орлогоос үлдэх өртөгийг хасна.

12000,0-10500,0=1500,0 татвар ноогдох орлого

3.      Гэрээний торгуль авто машины үнэ нь татвар ноогдох орлого болно.

Татвар ноогдох орлого = 32,000,0+5000,0+2500,0+12000,0+150,0+7000,0=58650,0

Хасах нь

12000,0+4200,0+798,0+2050,0+450,0+9450+200,0+10500,0+200,0+340,0+180,0+100,0+80,0+4730+360,0+78=37216,0

58650,0+37216,0=21434,0x10%=2143,4-ыг татварт төлнө.

ДТ: татварын зардал 2143,4

      КТ:татварын өглөг 2143,4

Уридчилан төлсөн ОАТ данс

ДТ:ОАТ-ын урьдчилгаа 2030,0

      КТ:мөнгөн хөрөнгө 2030,0

Татварын өглөгийг урьдчилж төлсөн татварлу  хаана.

ДТ:татварын өглөг 2030,0

      Кт:ОАТ-ын урьдчилгаа 2030,0

2143,4-2030,0=113,4 татварын дутуу төлөлт