Олон улсын санхүү менежмент Лекц 2
Лекц – 2
Азийн хөгжлийн банк ба Европын шинэчлэл хөржлийн банк түүний бүтэц зохион байгуулалт үйл ажиллагаа
Азийн хөгжлийн банк ба Европын шинэчлэл хөржлийн банк түүний бүтэц зохион байгуулалт үйл ажиллагаа
Азийн хөгжлийн банк нь ази номхон далайн бүс нутагт өөрийн гишүүн хөгжиж буй орнуудынхаа нийгэм эдийн засгийн хөгжлийг дэмжин туслах үйл ажиллагаа явуулдаг санхүүгийн байгууллага юм. Азийн хөгжлийн банк нь анк Флиппин улсын Манила хотноо 1966 онд байгуулагдсан ба шударга хөрөнгө оруулалтыг дэмжих техникийн туслалцаа үзүүлэх зээл олгохын зэрэгцээ 5-н стратегийн зорилготой ажилладаг. Үүнд
1. эдийн засгийн өсөлтийг дэмжих
2. ядуурлыг бууруулах
3. эмэгтэйчүүдийн нөхцөл байдлыг хамгаалах
4. хүний нөөцийг хөгжүүлэх
5. байгалийн баялгийн менежментийг хөгжүүлэхэд туслах
Удирдах дээд байгууллага нь ерөнхий зөвлөл ба азийн хөгжлийн банкны бодлогыг боловсруулна. Ерөнхий зөвлөл нь захирлууд ын зөвлөл ерөнийлөгчийг сонгох шинээр гишүүн элсүүлэх банкны хөрөнгө болон дүрэмд өөрчлөлт оруулах зэрэг асуудлаас бусад зүйл дээр эрх мэдэлээ захирлуудын зөвлөлтэй хуваалцана. Захирлуудын зөвлөл нь байгууллагын үйл ажиллагааг удирдан зохион байгуулах чиглүүлэх үйл ажиллагаа явуулна. Захирлуудын зөвлөл 7 хоногт 2 удаа зөвлөлдөн банкнаас зээлийн баталгаа бусад тусламж олгох талаар шийдвэр гаргана. Банкны ерөнхийлөгч нь 5-н жилийн хугацаагаар сонгогдох ба захирлуудын зөвлөлөөс гаргасан чиглэлийн дагуу үйл ажиллагаагаа хөтлөн зохион байгуулж ажилтан албан хаагч нарыг хуралдуулаж дахин зохион байгуулах эрхийг эдэлнэ.
Европын шинэчлэл хөгжлийн банк
Тус байгууллага нь 1990 оны гэрээний үндсэн дээр байгуулагдсан . Түүнийг зохион байгуулахад Европын 40-н орноос гадна АНУ Канад Марако Египет Ирзайл Шинэ Зиланд Чех Канад Славак зэрэг улсууд задарсны дүнд тэдгээрийн хувьцааг шинээр бий болсон улсуудад хувиарласан. Түүний гишүүнээр Европын орнуудаас гадна Олон улсын валютын сангийн гишүүн орнууд байх боломжтой. ЕШХБ-ны гол зорилго нь зах зээлийн эдийн засагт шилжиж байгаа орнуудад болон бизнес эрх санаачлага хувийн сехторыг хөгжүүлэхэд дэмжлэгэ үзүүлэх явдал юм. Банк нь дараах үүргийг гүйцэтгэнэ.
1. Хувийн секторын өрсөлдөх чадварыг хөгжүүлэх Бага дунд бизнесийг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх
2. Хувийн санаачлагыг дэмжих зорилгоор шаардагдах гүйлгээ болон санхүүгийн хүрээнд үйлдвэрлэлийн салбарт хөрөнгө оруулалтыг төвлөрүүлэх
3. Төлөсл бэлтгэх болон түүнийг хэрэгжүүлэхэд техникийн дэмжлэг үзүүлэх
4. үндэсний хөрөнгийн зах зээлийн хөгжилтийг урамшуулах
5. Хэд хэдэн экспортлогч орон оролцсон эдийн засгийн үр ашигтай төсөлд дэмжлэг үзүүлэх
6. Тогтвортой хөгжлийг хангах болон экологийн хүрээний үйл ажиллагааг эрчимтэй явуулах
Энэ байгууллагын удирдах дээд байгууллаг нь удирдах зөвлөл ба түүнд оролцогч банк бүрээс 2 орлогч дарга ордог. ЕШХБ –ны бүх эрх хэмжээ зарчмын хувьд удирдах зөвлөлийн онцгой эрх бөгөөд үйл ажиллагааны зарчмын асуудлыг шийдвэрлэнэ.
Удирдах зөвлөл нь дараах асуудлыг шийдвэрлэнэ.
1. Банкинд шинээр гишүүн элсүүлэх
2. Банкны ерөнхийлөгч Захирлууд Захирлын орлогчийн шагналын хэмжээг тогтоох
3. Банкнаас гарах дүрмийн санг нэмэгдүүлэх Багасгах
4. Олон улсын бусад байгууллагатай хамтын ажиллагааны ерөнхий гэрээ байгуулах эрх олгох
5. Банкны орлого зардал ерөнхий тайлан батлах нөөцийн хэмжээг тодорхойлох орлогоо хувиарлах үйл ажиллагааг зогсоох шийдвэр гаргах
6. Банк байгуулах гэрээнд өөрчлөлт оруулах тайлбар гаргах.
1. эдийн засгийн өсөлтийг дэмжих
2. ядуурлыг бууруулах
3. эмэгтэйчүүдийн нөхцөл байдлыг хамгаалах
4. хүний нөөцийг хөгжүүлэх
5. байгалийн баялгийн менежментийг хөгжүүлэхэд туслах
Удирдах дээд байгууллага нь ерөнхий зөвлөл ба азийн хөгжлийн банкны бодлогыг боловсруулна. Ерөнхий зөвлөл нь захирлууд ын зөвлөл ерөнийлөгчийг сонгох шинээр гишүүн элсүүлэх банкны хөрөнгө болон дүрэмд өөрчлөлт оруулах зэрэг асуудлаас бусад зүйл дээр эрх мэдэлээ захирлуудын зөвлөлтэй хуваалцана. Захирлуудын зөвлөл нь байгууллагын үйл ажиллагааг удирдан зохион байгуулах чиглүүлэх үйл ажиллагаа явуулна. Захирлуудын зөвлөл 7 хоногт 2 удаа зөвлөлдөн банкнаас зээлийн баталгаа бусад тусламж олгох талаар шийдвэр гаргана. Банкны ерөнхийлөгч нь 5-н жилийн хугацаагаар сонгогдох ба захирлуудын зөвлөлөөс гаргасан чиглэлийн дагуу үйл ажиллагаагаа хөтлөн зохион байгуулж ажилтан албан хаагч нарыг хуралдуулаж дахин зохион байгуулах эрхийг эдэлнэ.
Европын шинэчлэл хөгжлийн банк
Тус байгууллага нь 1990 оны гэрээний үндсэн дээр байгуулагдсан . Түүнийг зохион байгуулахад Европын 40-н орноос гадна АНУ Канад Марако Египет Ирзайл Шинэ Зиланд Чех Канад Славак зэрэг улсууд задарсны дүнд тэдгээрийн хувьцааг шинээр бий болсон улсуудад хувиарласан. Түүний гишүүнээр Европын орнуудаас гадна Олон улсын валютын сангийн гишүүн орнууд байх боломжтой. ЕШХБ-ны гол зорилго нь зах зээлийн эдийн засагт шилжиж байгаа орнуудад болон бизнес эрх санаачлага хувийн сехторыг хөгжүүлэхэд дэмжлэгэ үзүүлэх явдал юм. Банк нь дараах үүргийг гүйцэтгэнэ.
1. Хувийн секторын өрсөлдөх чадварыг хөгжүүлэх Бага дунд бизнесийг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх
2. Хувийн санаачлагыг дэмжих зорилгоор шаардагдах гүйлгээ болон санхүүгийн хүрээнд үйлдвэрлэлийн салбарт хөрөнгө оруулалтыг төвлөрүүлэх
3. Төлөсл бэлтгэх болон түүнийг хэрэгжүүлэхэд техникийн дэмжлэг үзүүлэх
4. үндэсний хөрөнгийн зах зээлийн хөгжилтийг урамшуулах
5. Хэд хэдэн экспортлогч орон оролцсон эдийн засгийн үр ашигтай төсөлд дэмжлэг үзүүлэх
6. Тогтвортой хөгжлийг хангах болон экологийн хүрээний үйл ажиллагааг эрчимтэй явуулах
Энэ байгууллагын удирдах дээд байгууллаг нь удирдах зөвлөл ба түүнд оролцогч банк бүрээс 2 орлогч дарга ордог. ЕШХБ –ны бүх эрх хэмжээ зарчмын хувьд удирдах зөвлөлийн онцгой эрх бөгөөд үйл ажиллагааны зарчмын асуудлыг шийдвэрлэнэ.
Удирдах зөвлөл нь дараах асуудлыг шийдвэрлэнэ.
1. Банкинд шинээр гишүүн элсүүлэх
2. Банкны ерөнхийлөгч Захирлууд Захирлын орлогчийн шагналын хэмжээг тогтоох
3. Банкнаас гарах дүрмийн санг нэмэгдүүлэх Багасгах
4. Олон улсын бусад байгууллагатай хамтын ажиллагааны ерөнхий гэрээ байгуулах эрх олгох
5. Банкны орлого зардал ерөнхий тайлан батлах нөөцийн хэмжээг тодорхойлох орлогоо хувиарлах үйл ажиллагааг зогсоох шийдвэр гаргах
6. Банк байгуулах гэрээнд өөрчлөлт оруулах тайлбар гаргах.